Đề bài: Cảm nhận về bài thơ Đất Nước
Bài làm
Lòng yêu nước sâu sắc là truyền thống lâu đời của dân tộc ta. Trong thời chiến, lòng yêu nước ấy trỗi dậy và mạnh mẽ hơn bao giờ hết. Đã có biết bao áng văn hay, bài thơ đẹp ca ngợi truyền thống yêu nước. Tiêu biểu trong số đó là bài thơ Đất Nước của nhà thơ Nguyễn Khoa Điềm. Bài thơ đi vào lòng người bởi tình yêu quê hương đất nước tha thiết của những người con Việt Nam.
Bài thơ Đất Nước bắt đầu bằng lời thơ ngọt ngào và những hình ảnh rất đỗi bình dị. Đọc thơ lên ta có cảm giác thật gần gũi thân quen tựa như những câu ca dao gắn bó với ta từ thuở ấu thơ. Đất nước ở ngay trong đời sống hàng ngày của chúng ta, từ lời kể chuyện của mẹ, miếng trầu của bà. Đất nước có từ những phong tục tập quán quen thuộc: tóc mẹ bới sau đầu, cho đến tình nghĩa thủy chung của cha mẹ. Từng hạt gạo ta ăn, cái kèo cái cột, tất thảy những thứ ấy là người bạn thân quen trong đời sống hàng ngày của con người. Khổ thơ đầu tiên cho ta thấy rằng, Đất nước không phải là cái gì đó thiêng liêng cao quý mà Đất nước là tất cả những con người, những sự vật bình dị xung quanh chúng ta.
Khi ta lớn lên Đất Nước đã có rồi
Đất Nước có trong những cái “ngày xửa ngày xưa…” mẹ thường hay kể
Đất Nước bắt đầu với miếng trầu bây giờ bà ăn
Đất Nước lớn lên khi dân mình biết trồng tre mà đánh giặc
Tóc mẹ thì bới sau đầu
Cha mẹ thương nhau bằng gừng cay muối mặn
Cái kèo, cái cột thành tên
Hạt gạo phải một nắng hai sương xay, giã, giần, sàng
Đất Nước có từ ngày đó…
Đất Nước được cảm nhận trên các phương diện địa lý, lịch sử. Nhà thơ Nguyễn Khoa Điềm đã khai thác nguồn gốc của Đất nước để tìm về nguồn cội:
Thời gian đằng đẵng
Không gian mênh mông
Đất Nước là nơi dân mình đoàn tụ
Đất là nơi Chim về
Nước là nơi Rồng ở
Lạc Long Quân và Âu Cơ
Đẻ ra đồng bào ta trong bọc trứng
Những ai đã khuất
Những ai bây giờ
Yêu nhau và sinh con đẻ cái
Gánh vác phần người đi trước để lại
Dặn dò con cháu chuyện mai sau
Hằng năm ăn đâu làm đâu
Cũng biết cúi đầu nhớ ngày giỗ Tổ.
Từ truyền thuyết Hùng Vương, Lạc Long Quân và Âu Cơ, chiều sâu lịch sử của đất nước hiện ra rõ nét. Đất nước trải dài trong không gian mênh mông, không chỉ là núi sông rừng bể (chim Phượng Hoàng, cá Ngư Ông), mà còn là không gian thân thuộc gần gũi với mỗi người, có mặt trong những cảm xúc, tình cảm đời thường “Đất nước là nơi em đánh rơi chiếc khăn trong nỗi nhớ thầm”. Đất nước đã bao trùm lên tất thảy những tình cảm cá nhân. Đó cũng là không gian sinh tồn qua bao thế hệ của cộng đồng người Việt “Những ai đã khuất…chuyện mai sau”.
Trong anh và em hôm nay
Đều có một phần đất nước
Đất nước hóa thân và ở trong lòng của mỗi người. Ở mỗi người đều kết tinh những di sản văn hóa và tinh thần của dân tộc. Từng lời nói, từng đường nét trên khuôn mặt hay cách ăn uống trò chuyện hàng ngày đều là sự kế thừa và phát huy phong tục tập quán, những đặc trưng văn hóa của dân tộc ta. Đoạn thơ nhắn nhủ đến các thế hệ trẻ ngày nay về nhiệm vụ, trách nhiệm gìn giữ và truyền lại cho các thế hệ sau như ông cha ta đã làm. Ta cảm thấy đó không là lời giáo huấn nghiêm trang mà lời thơ nhẹ nhàng tựa như lời tâm tình tự nhủ chân thành.
Mai này con ta lớn lên
Con sẽ mang đất nước đi xa
Đến những tháng ngày mơ mộng
Em ơi em Đất Nước là máu xương của mình
Phải biết gắn bó san sẻ
Phải biết hoá thân cho dáng hình xứ sở
Làm nên Đất Nước muôn đời…
Đất nước trải qua bốn nghìn năm do bàn tay những con người bình dị, thầm lặng xây dựng và bảo vệ. Vô vàn những con người vô danh bình dị là người con của đất nước ngày ngày cống hiến cho đất nước thêm giàu mạnh, bình an:
Có biết bao người con gái, con trai
Trong bốn ngàn lớp người giống ta lứa tuổi
Họ đã sống và chết
Giản dị và bình tâm
Không ai nhớ mặt đặt tên
Nhưng họ đã làm ra Đất Nước
Họ đã giữ gìn và truyền lại cho các thế hệ mai sau những giá trị văn hóa văn minh của Đất nước từ từng hạt lúa, ngọn lửa, tiếng nói, tên các địa danh…Họ cũng là những người sẵn sàng đứng lên đấu tranh, hy sinh, cùng nhau đoàn kết bảo vệ dân tộc “có ngoại xâm thì chống ngoại xâm, có nội thù thì vùng lên đánh bại”. Đất nước là như thế. Đất nước vừa bình dị hiền hòa như nụ cười của bà. Đất nước vừa sâu sắc nồng đượm trong tình yêu đôi lứa. Đất nước vừa hào hùng kiên cường trong những cuộc kháng chiến bảo vệ dân tộc và cho đến ngày nay, đất nước lại anh dũng dựng xây để hiên ngang trên đường phát triển.
Qua bài thơ Đất Nước, ta cảm thấy biết ơn biết bao nhà thơ Nguyễn Khoa Điềm. Nhà thơ là người đã phác họa lại bức tranh đất nước ta đẹp từ thiên nhiên trời đất, đẹp từ văn hóa văn minh và đẹp bởi những con người bình dị mà cao cả. Ta thêm yêu hơn Đất nước ta và hơn thế nữa, ta tự nhủ rằng phải cố gắng giữ gìn và phát huy tốt truyền thống quý báu của dân tộc bên bên cạnh lòng yêu nước nồng nàn sâu sắc như ông cha ta vậy.
Thảo Trân
